Leila Aboulela

Leila AboulelaLeila Fuad Aboulela FRSL (amuru 1964) bụ onye edemede akụkọ ifo, onye edemede na onye na-ede egwuregwu si na Sudan ma biri na Aberdeen, Scotland. O tolitere na Khartoum, Sudan, ma kwaga Scotland na 1990 ebe ọ malitere ọrụ agụmagụ ya. Ruo n'afọ 2023, Aboulela ebipụtala akwụkwọ akụkọ isii na ọtụtụ akụkọ mkpirisi, ndị atụgharịgharịrị n'asụsụ iri na ise.

Okwu okwuru

• Ebere nke Allah bu oke osimiri, nmehie ayi bu kporo urọ nke gbachiri n'etiti onu okuko nduru. Nduru na-anọdụ n'alaka osisi dị na nsọtụ oké osimiri ahụ. Ọ ga-emeghe ọnụ ọnụ ya.

Abụghị m ndị nọ n'etiti; Enweghị m ogo. Abụ m klaasị elu enweghị ego.

• Gịnịkwa mere na ọtụtụ afọ ka e mesịrị, ọ na-adị mfe ịmata ọdịiche dị n’etiti ndị na-emegbu ha na anụ oriri ha? Ozu ndị toro eto gbara ụmụaka nke ogologo oge gara aga gburugburu. Afọ agbanwebeghị ihe ọ bụla.

• Ikekwe anyị ndị ọkara na ọkara mba kwesịrị ime nhọrọ mgbe niile, otu mba kama nke ọzọ, otu asụsụ kama nke ọzọ. Anyị kwesịrị ịzụ otu njirimara ma gụgbuo nke ọzọ ka o wee mebie ma tufuo. Mgbe ahụ, anyị nwere ike zuru ike ma dị ka onye ọ bụla ọzọ, anyị nwere ike ịbanye n'ọtụtụ ma daba na ya.

• N'oge gara aga, ndị dọkịta Alakụba gwara ndị ụjọ na-atụ ka ha lelie anya na mbara igwe. Chezọ ụwa siri ike. Were ya na mbara igwe, ya nile, bụ nke nanị ha. ọnwa dị ala, ọtụtụ kpakpando karịa anya na-ele ha anya. Ma elu-igwe nwere onwe ya, na-enweghị ọnụ ahịa ọ bụla, ọ dịghị onye m maara kwuru banyere ya, ọ dịghị onye na-asọmpi maka ya. Kama nke ahụ, ndị nwere ike imeli ya malitere ịrahụ ụra n'ime ụlọ ndị nwere ntụ oyi, n'ebe anwụnta na ijiji na-anọghị.

• Ọ na-amasị m ịgwa gị okwu,' ka o kwuru, nwayo.

Gịnị mere?' Otú ahụ ka e si anụ ihe ọma. Jụọ ihe kpatara ya.

• Gịnị mere afọ gi ji na-agba ọsọ ọsọ, nhụjuanya ma ọ bụ ahụmahụ?

• Ihe kacha atọ ụtọ ná ndụ abụghịcha ihe mmadụ gbalịsiri ike jide. Kama, ọtụtụ oge Onye-ebere nile, Onye na-emesapụ aka ga-enye ndị odibo ya na-enweghị arịrịọ, na-echeghị ka a rịọ ya.

• Achọrọ m ịdị mma mana ejighị m n'aka ma m dị njikere”

Mgbu ahụ, nke na-apụghị izere n'onwe ya, sitere na isi iyi na-enweghị onye ọ bụla.

• Gịnị mere ihe ọjọọ ji eme? Maka nkuzi ihe, ka anyị wee nwee ike nweta ike nke Allah, hụtụ ọkụ mmụọ ma tụọ egwu ya, ka anyị wee nwee ike na-achọ ebe mgbaba na Ya na, mgbe enyemaka bịara, na-enye ekele maka ebere Ya. E kere ọchịchịrị ka, dị ka osisi, anyị nwere ike na-agụsi anyị ike ma tụgharịa gaa n'ìhè.

• Jikwaa onwe gị, ọ baghị uru. Ị ga-akwa ụta maka a dịghị mma gị ma emesịa, ọdịdị gị dị nro ga-enwe nsogbu.

• Arịdatala m n'ụwa. M na- ami na ebe uko ụlọ dị ala na enweghị nnukwu ohere maka m ịkwaga. Ọtụtụ mgbe m dị mma. M nakweere ikpe m, echeghị m ma ọ bụ leghachi anya azu. Ma mgbe ụfọdụ, mgbanwe na-eme ka m cheta. Usoro na-agbagwoju anya na mmalite ọhụrụ na-eme ka m mara ihe m ghọrọ na mberede.

• Nke a bụ onye iro,ihe a na-apụghị ịgbagha a gbagha, ihe eruworị ebe dị anya. Enweghị nlọghachi azu. Ha nwere ike ịtụ bọmbụ na-ebu ụgbọ ala nke ndị njem nlegharị anya, gbaa ọkọlọtọ America ọkụ, mana ha anaghị agba ndị iro. Ọ dịlarị na ha, n'ime ha, ihe na-eme ka ha na-ewe iwe, na agba chitere, ihe na-eme ka ha gharazie inwe obi ike n'ọhụụ ha nke ụwa.

• Enwere m ike ịrịọ mgbaghara maka onye ọzọ, onye nwụrụla anwụ? “Ee, ị nwere ike. N'ezie ị nwere ike. Ị nwere ike inye ọrụ ebere n'aha ha, ị ga-agụkwa Koran maka ha. Ihe ndị a niile ga-eru ha, ekpere gị ga-ebelata ihe isi ike na owu ọmụma nke ili ha ma ọ bụ ọ ga-eru ha na onyinye mara mma na-egbuke egbuke. Onyinye ịtọghe na ịnụ ụtọ ha ga-amarakwa na onyinye a sitere n'aka gị.

• Ọchịchịrị dị ukwuu mere ya ahụ́ erughị ala. O doro anya na ibu na-agbada ụwa. Ọdachi na-anọkarị nso n'ubu ndị mmadụ. Ma ọ ga-alụso ya ọgụ, ma jiri ike ya niile na-alụ ọgu. Ma ọ bụghị ya, a ga-ebibi ya site na enweghị aha a, ọchịchịrị na-eru eru nke ọ na-enweghị ike ịchọpụta ma ọ bụ mapụ.

• Kedu onye ga-eche ma ọ bụrụ na m dị ime, onye ga-eme mkpesa.

• Enwere m obi ụtọ ịgụ akụkọ ifo ihe mere eme nke Africa karịa ụdị ndị ọzọ n'ihi na ọ na-adị m ka nke a bụ ihe ọhụrụ na ihe na-atọ ụtọ.

 **Ajụjụ ọnụ (2023)

• Achọrọ m ka ndị mmadụ sị m, ndị a bụ ezigbo agwa. Mgbe ahụ enwere m obi ụtọ. Ọ baghị uru ma ọ bụ ọmịiko ma ọ bụ na ọ bụghị.

 **Ajụjụ ọnụ (2023)

• ọ bụrụ na ịchọrọ ịmepụta nka, ịchọrọ ka ọ bụrụ ihe nchebe, ịchọrọ ka ọ bụrụ ihe karịrị nzaghachi, a ghaghị ịhazi ya n'ụzọ dị otú ahụ na ị kwado onwe ya.

 **Ajụjụ ọnụ (2020)

°Nkuku nnụnụ (2019)°

• Ọ goro onye nchịkwa, mgbe ahụ, mgbe ụmụ nwanyị malitere ịpụ mgbe iwe were ha na foto ahụ, obere ụgbọ ala, mgbe ahụ, mgbe ọnụọgụ ahụ dara n'ihu, onye na-ebu ndị mmadụ, mgbe ahụ, mgbe ha dị naanị atọ, Salma kpebiri ịkpọrọ ya na ụgbọ ala nke ya. Ọ lụrụ ọgụ wee merie (ahịrị nke mbụ).

• ọ chọghị ka ihe oyiyi na-egbuke egbuke nke oge gara aga bụrụ akụkụ nke ogige ahụ. Agha kwesịrị ịnọ ebe a. windo na-ama jijiji, ụmụ nwanyị na-akwa ákwá, akpụkpọ ahụ na-ere ọkụ, ihe na-atụ egwu na-egbukepụ egbukepụ nke anya nwa okorobịa. Ọbara na-abụghị nke ịhụ nsọ, ịdị nro nke mebiri anụ ahụ, ịnọ jụụ nke na-abụghị ụra kama ọnwụ. Ọ masịrị ya na ọ ga-asachapụ uche ya n’ihe ndị a niile. Ọ na-eku ume n'isi nke ubi ahụ, metụ okooko osisi ahụ aka. Nke a bụ ugbu a, ọ nọkwa ebe a n'ime ya. (Peji nke 68)

• Otu nne nwere ike ilekọta ụmụaka iri na abụọ na ọtụtụ iri afọ,ka e mesịrị ndị okenye iri na abụọ a ga-agbasi mbọ ike ilekọta otu nne ahụ.

• E bu n’obi ka ọ mụta ihe n’akụkọ ya, ka o wee nweta nri ime mmụọ, zụọ onwe ya ma mee ka mkpebi ya sie ike. Kama nke ahụ, ọnyà nke mmiri nke ọzọ dị na visceral ma sie ike. Uwe ndị ahụ na-akpachi anya karịa akụkọ ya; iwe-ya di ike kari olu ya. Ma, ọ chọrọ ige ya nti, amamihe nke okwu ya na-adọrọ mmasị ma ọ bụrụ na ọ siri ike itinye n'ọrụ, na-akasi obi n'agbanyeghị na ọ na-akpachara anya. (p201)

• Ezumike ọ bụla nwere zuru okè ogologo na mgbe ahụ, ọ ghọrọ ihe afọ ojuju, oge na-anọdụ arọ na aka a baghị uru, uche efu ịchọta mmejọ na ndụ a hapuru, ukwuu esemokwu n'etiti ndị mmadụ, amara na a tugharị ghọọ nleli. Ezumike ọ bụla bụ ihe iyi egwu. (p213)

• Agwọ nwere ike ọ gaghị echeta afọ gara aga, ọnwa bu ya ụzọ. Ọchịchọ ahụ ịmata, ịlele, tụọ megide, bụ mmadụ. (p233)

• O were ike m kama omume ọma m...Nke ahụ mere. Ọ gwuru n'ime ma were ahụ m. (p246)

N'ime njem ọ bụla ... a na-abia ebe, n'akụkụ ụzọ atọ na nkeji iri na ise nke ụzọ, mgbe onye njem, na-enweghị onye nduzi, enweghị ike ịga n'ihu. Ma ọ bụghị onye ọ bụla na-achọta onye nduzi. Ọ bụghị onye ọ bụla na-anabata nduzi.Ọ bụghị onye ọ bụla kwenyesiri ike. Ọtụtụ ndị, ọ ga-akara ha mma ịnọgide na-agba ọsọ n'onwe ha, na-agbalị ma na-agbalị ọzọ. Ọ ga-akara ha mma n'ihe ize ndụ ịghara imecha njem ahụ, ọ ga-akara ha mma ịla n'iyi ma ọ bụ nwee afọ ojuju maka ọganihu e nwe buru, kama ịgbaso ntụkwasị obi.(p259)

°Ajụjụ ọnụ na akwụkwọ edemede ụwa taa (2019)°

• N’ihe dị ka afọ iri abụọ, m si Sudan kwaga Scotland. Ihe mgbakasị ahụ nke njem ahụ mere bụ ihe mere m ji malite njem m dị ka onye edemede. Ọ dị ka a ga-asị na onye ahụ m na-echekarị na m ga-abụ (onye prọfesọ na-ahụ maka ọnụ ọgụgụ mahadum dị ka nne m, onye nwere ihe ùgwù nke obodo Khartoum) nwụrụ ma mụọ mmadụ ọhụrụ—onye a napụrụ iche n'ihi agbụrụ na okpu kperechi, onye edemede na-enweghị ogo ide ihe okike. Agụụ ụlọ na-agụ m, apụghịkwa m ịkwụsị iji ụlọ ọhụrụ m tụnyere nke ochie.Echiche na mmetụta ndị a enweghị ike ịchọta ụzọ ọ bụla ma e wezụga nke akụkọ ifo. Ọ manyere m ide. Ọ bụrụ na ị jụrụ m mgbe ahụ ma ọ bụrụ na ide ihe bụ "ihe na-atọ m ụtọ ma chọọ ịchuso," agara m ahụta okwu a dịka ihe dị iche. Ọ dịghị mgbe echiche nke ịbụ onye edemede dọọrọ mmasị m. Edemede m mbụ kpasuru m iwe kama inwe obi ụtọ. Adị m ka onye e nwere.

• N’akụkọ ifo m, a na m achọ ebe ọmịiko, ebe onye njem ga-ekekọrịta ihe ha na-ebu, ebe ọ ga-eme ka ọ na-agụ agụụ ụlọ yana ịkwaga n’ihu wee nweta ọkwa n’ụwa ọhụrụ a. nke nwere ike ọ gaghị anabata na mbụ, mana, n' olile anya, enwere ntụpọ ndị nwere ike inye ohere maka nrụgide nke onye ọbịbịa kama iguzogide.N'ihi na ahụmahụ nke mbata na-abụkarị otu n'ime nkwutọ na nghọta hie, m na-achọkwa ebe a na-agbaghara ndị mmadụ ma nye ha ohere nke abụọ.

• Akụkọ ifo na-eme ka ihunanya na iwe na akpali ịhụnanya m nwere n'ebe nna m nọ na ịhụnanya nke ya maka ezinụlọ ya na obodo ya kpaliri Lyrics Alley.

Akwụkwọ Eurocentric bụkwa nke Ndị Kraịst n'agbanyeghị ole ndị ode akwụkwọ na ndị na-agụ akwụkwọ weere ya dị ka ndị nkịtị ma ọ bụ ndị mmadụ. Ụdị ọ bụla site na mpụ ruo na akụkọ ifo sayensị dị arọ na ihe nnọchianya Ndị Kraịst, ebe akwụkwọ akụkọ ụwa, ọ bụrụgodị na ọ na-emegide Iso Ụzọ Kraịst,ọ na-etinyekwa aka na ụkpụrụ ya.M na-ede site n'echiche ndị Alakụba, site n'ime omenala islam. Ọ bụghị ihe niile m na-eme, na-eme ka ndị Alakụba; ọtụtụ dịka ị na-ekwu bụ ndị Alakụba omenala, ọ naghị esiri m ike ide banyere ha n'ihi na ha bụ ndị m maara ma na-akpakọrịta.

• Ọrụ nka kwesịrị ịbụ ịgba àmà maka eziokwu n'agbanyeghị otú ọ dị mgbagwoju anya ma ọ bụ na-enye nsogbu ma ọ bụ dị ize ndụ.

• Mgbe ụfọdụ ana m ewere akwụkwọ m dị ka nri m na-enye ndị na-agụ akwụkwọ. Efere jupụtara na ekpomeekpo nwere udidi obi na ohere ujo nke ose.Ihe odide m nwere ntụpọ kama ịbụ “ezigbo,” yabụ ndị na-agụ akwụkwọ dị iche iche na-anabata ha n'ụzọ dị iche iche,mgbe ụfọdụ n'enweghi ndidi na mgbe ụfọdụ na-enwe ọmịiko. N'ụzọ ọ bụla m na-atụ anya na ndị na-agụ na-enwe obere mmetụta uche nke echiche.

• • Obiọma nke ndị iro (2015)

• Edekwara Allah na agụba. Malak gụpụtara m Arabic n'olu dara ụda (ahịrị nke mbụ).

Dị ka a ga-asị na ọ na-agụ uche ya, Jamal-al-Din kwuru, Iji nweta ihe ị hụrụ n'anya, ị ghaghị ibu ụzọ nwee ndidi n'ihe ị kpọrọ asi (p61). Ndụ gị dị anya ukwu. Ọ dị mkpa ka a kuziere ha ihe. Ego dị ka ahịhịa. Ọ na akpọnwụ… ma omume anyị na-adịru mgbe ebighị ebi (p233)

• • Ndagwurugwu Lyrics (2010)

• Onye Amụma Muhammad, udo diri ya, kwuru, sị, Mgbe Allah hụrụ ndị mmadụ n'anya, ọ na-anwale ha.

• Okwu ndị dị n'otu ibe na-adọrọ, nweere onwe ha, na-akpọ onye ọ bụla, na-enweghị ọdịiche.

• "Eid Cescent"

M na-eri nri na ilu ma afọ ojuju adịghị abia.
Taa, mwute amalitela onwe ya.
Ka m kọọ akụkọ mkpụrụ obi abụọ.
Onye ihunanya huru n'anya ojoo,
Na ntụgharị nke akara aka zoro ezo.
Chioma agaghị amụ ọnụ ọchị ma Oge ga-ere ọkụ.
Naanị kpakpando mara ihe na-eme m.
Ọ fọrọ nke nta ka m hụ ka ha na-achọ ihichapụ anya mmiri m.

• • Minaret (2005)

Arịdatala m n'ụwa. M na ami na ebe uko ụlọ dị ala na enweghị nnukwu ohere maka m ịkwaga. Ọtụtụ mgbe m dị mma. M nakweere ikpe m, echeghị m ma ọ bụ leghachi anya azu. Ma mgbe ụfọdụ, mgbanwe na-eme ka m cheta. Ihe na-eme ihe na-awụ akpata oyi n'ahụ na mmalite ọhụrụ na-eme ka m mata na mberede ihe m ghọrọ, guzo n'okporo  n'okporo ámá kpuchie na akwụkwọ mgbụsị akwụkwọ (ahịrị nke mbụ).

• O nweghị otú a ga-esi mara ma onye ikwu ya nwụrụ anwụ bụ nwoke ma ọ bụ nwanyị. N'ime ndụ niile enwere ọdịiche, ụlọ mposi maka ụmụ nwoke, ụlọ mposi maka ụmụ nwanyị; uwe maka ndị ikom, uwe maka ụmụ nwanyị - mgbe ahụ, na njedebe, ili yiri onwe ha (p158).

• Achọrọ m ịgwa nne m okwu mana echeghị m na ọ nọ ebe ahụ. Apụghị m iche n'echiche ya n'okpuru ala n'agbanyeghị na m ji n'aka na ọ nọ. Ọ dị m ka m maara nke ọma na otu ụbọchị mụ onwe m ga-anwụ ma enweghị m ike iche n'echiche. N'oge ndụ m niile, m na-ebi. Kedu ka esi eche n'echiche steeti ọ bụla? Gịnị na mmetụta nne m ugbu a? Ọ ma na m nọ ebe a? (p158)

• M na-ele anya n'aka m, onwe m gbagọrọ agbagọ na ọchịchọ gbagọrọ agbagọ. Ọ ga-amasị m ịbụ iko ezinụlọ ya, dị ka ihe sitere na The Arab Nights, nwere nchekwa ogologo ndụ na mmetụta nke ịbụ onye. Ma m ga-edozi maka nnwere onwe n'oge a. (p215)

• Ndụ ya na-emetụ m n'ahụ, ka ọ na-aga n'ihu, usu na isi iyi. Ọ dịghị nkewa, ọ dịghị ihe suru ngọngọ ma ọ bụ ihe bantara na ya. Ma na-atụgharị azu, m na-alaghachi azu, ihe gara aga anaghị ahapụ ya. O nwekwara ike ịbụ ihe na-adịghị mma, ihe nkiri na-emeghachi onwe ya, ndekọ vinyl a kpụrụ akpụ, nsụ (p216).